کد مطلب:1332 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:483
مبطلات نماز
مسأله 1135 ـ دوازده چیز نماز را باطل می كند، و آنها را مبطلات می گویند.
اول ـ آنكه در بین نماز یكی از شرطهای آن از بین برود، مثلاً در نماز بفهمد مكانش غصبی است.
دوم ـ آنكه در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی نا چاری، چیزی كه وضو یا غسل را باطل می كند پیش آید، مثلاً
بول از او بیرون آید ولی كسی كه نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری كند، اگر در بین نماز بول یا غائط از او
خارج شود چنانچه به دستوری كه در احكام وضو گفته شد(1) رفتار نماید، نمازش باطل نمی شود و نیز اگر در بین نماز
از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی كه به دستور استحاضه رفتار كرده باشد، نمازش صحیح است.
مسأله 1136 ـ كسی كه بی اختیار خوابش برده، اگر نداند كه در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن، باید نمازش را
دوباره بخواند.
مسأله 1137 ـ اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و شك كند كه بعد از نماز بوده یا در بین نماز، نمازش صحیح
است.
مسأله 1138 ـ اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شك كند كه در سجده آخر نماز است، یا در سجده
شكر، باید آن نماز را دوباره بخواند.
سوم ـ از مبطلات نماز آنست كه مثل بعضی كسانی كه شیعه نیستند دستها را روی هم بگذارد، بنابر احتیاط
واجب.
مسأله 1139 ـ هر گاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد اگر چه مثل آنها نباشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز
را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای كار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را رویهم
بگذارد اشكال ندارد.
چهارم ـ از مبطلات نماز آنست كه بعد از خواندن حمد، آمین بگوید، ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید،
نمازش باطل نمی شود.
پنجم ـ از مبطلات نماز آنست كه عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله كند، یا بطرف راست یا چپ قبله
برگردد، بلكه اگر عمداً به قدری برگردد كه نگویند رو به قبله است، اگر چه به طرف راست یا چپ نرسد، نمازش باطل
است.
مسأله 1140 ـ اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری بگرداند كه بتواند پشت سر را ببیند نمازش باطل است، ولی اگر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ از مسأله 313 تا 321.
سر را كمی بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی شود.
ششم ـ از مبطلات نماز آنست كه عمداً كلمه ای بگوید كه دو حرف یا بیشتر باشد اگر چه معنی هم نداشته باشد،
ولی اگر سهواً بگوید نماز باطل نمی شود.
مسأله 1141 ـ اگر كلمه ای بگوید كه یك حرف دارد، چنانچه آن كلمه معنی داشته باشد مثل(ق) كه در زبان
عرب به معنای این است كه نگهداری كن، چنانچه معنای آنرا بداند و قصد آنرا نماید، نمازش باطل می شود. بلكه اگر
قصد معنای آنرا نكند ولی ملتفت معنای آن باشد، احتیاط واجب آنست كه نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1142 ـ سرفه كردن و آروغ زدن و آه كشیدن در نماز اشكال ندارد ولی گفتن آخ و آه و مانند اینها كه دو
حرف است اگر عمدی باشد، نماز را باطل می كند.
مسأله 1143 ـ اگر كلمه ای را به قصد ذكر بگوید مثلاً بقصد ذكر بگوید: الله اكبر و در موقع گفتن آن ، صدا را بلند
كند كه چیزی را به دیگری بفهماند اشكال ندارد، ولی چنانچه بقصد اینكه چیزی به كسی بفهماند بگوید، اگر چه قصد
ذكر هم داشته باشد نماز باطل می شود.
مسأله 1144 ـ خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سوره ای كه سجده واجب دارد و در احكام جنابت گفته
شد(1) و نیز دعا كردن در نماز اشكال ندارد، ولی احتیاط واجب آنست كه به غیر عربی دعا نكند.
مسأله 1145 ـ اگر چیزی از حمد و سوره و ذكرهای نماز را احتیاطاً چند مرتبه بگوید اشكال ندارد. و همچنین
است اگر عمداً بگوید و به قصد جزئیت نباشد. ولی اگر از روی وسواس چند مرتبه بگوید، نماز باطل می شود.
مسأله 1146 ـ در حال نماز انسان نباید به دیگری سلام كند، و اگر دیگری به او سلام كند، باید همانطور كه او
سلام كرده جواب دهد، مثلاً اگر گفته سلام علیكم در جواب بگوید سلام علیكم.
مسأله 1147 ـ انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی
جواب سلام را به قدری طول دهد كه اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود، چنانچه در نماز باشد نباید
جواب بدهد، و اگر در نماز نباشد جواب دادن واجب نیست.
مسأله 1148 ـ باید جواب سلام را طوری بگوید كه سلام كننده بشنود، ولی اگر سلام كننده كر باشد، چنانچه
انسان بطور معمول جواب او را بدهد كافیست.
مسأله 1149 ـ واجب نیست كه نمازگزار جواب سلام را به قصد دعا بگوید به این معنی كه از خداوند عالم برای
كسی كه سلام كرده سلامتی بخواهد، بلكه به قصد تحیّت هم جایز است.
مسأله 1150 ـ اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز یعنی بچه ای كه خوب و بد را می فهمد به نمازگزار سلام كند،
نمازگزار می تواند بلكه واجب است جواب او را به عنوان رد تحییت بدهد، ولی در جواب سلام زن بگوید، سلام
علیك و كاف را زیر و زبر و پیش ندهد.
مسأله 1151 ـ اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت كرده، ولی نمازش صحیح است.
مسأله 1152 ـ اگر كسی به نمازگزار غلط سلام كند، به طوری كه سلام حساب نشود جواب او واجب نیست.
مسأله 1153 ـ جواب سلام كسی كه از روی مسخره یا شوخی سلام می كند واجب نیست.
مسأله 1154 ـ اگر كسی به عده ای سلام كند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است، ولی اگر یكی از آنان
جواب دهد كافیست.
مسأله 1155 ـ اگر كسی به عده ای سلام كند و كسی كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد،
بازهم جواب سلام او بر آن عده واجب است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ از مسأله 351 ...
مسأله 1156 ـ اگر به عده ای سلام كند و كسی كه بین آنها مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام
كردن به او را هم داشته یا نه، نباید جواب بدهد. و همچنین است اگر بداند قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب
سلام را بدهد، اما اگر بداند كه قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد باید جواب او را بگوید.
مسأله 1157 ـ سلام كردن مستحب است، و خیلی سفارش شده است كه سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و
كوچكتر به بزرگتر سلام كند.
1158 ـ اگر دو نفر با هم به یكدیگر سلام كنند، بر هر یك واجب است جواب سلام دیگری را بدهد.
1159 ـ در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید مثلاً اگر كسی گفت سلام علیكم در
جواب بگوید سلام علیكم و رحمة الله.
هفتم ـ از مبطلات نماز خنده با صدا است چه عمدی و چه اضطراری و اما چنانچه سهواً با صدا بخندد، نمازش
اشكال ندارد مگر آنكه از صورت نماز خارج شود، و همچنین لبخند نماز را باطل نمی كند.
مسأله 1160 ـ اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالتش تغییر كند، مثلاً رنگش سرخ شود، بنابر احتیاط
مستحب باید نمازش را دوباره بخواند، مگر آنكه از صورت نماز خارج شود كه واجب است نمازش را دوباره بخواند.
هشتم ـ از مبطلات نماز آنست كه برای كار دنیا عمداً با صدا گریه كند. و احتیاط واجب آنست كه برای كار دنیا
بی صدا هم گریه نكند، ولی اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه كند، آهسته باشد یا بلند اشكال ندارد، بلكه از بهترین
اعمال است.
نهم ـ از مبطلات نماز كاریست كه صورت نماز را بهم بزند مثل دست زدن و به هوا پریدن و مانند اینها كم باشد یا
زیاد، عمداً باشد یا از روی فراموشی، ولی كاری كه صورت نماز را بهم نزند مثل اشاره كردن با دست اشكال ندارد.
مسأله 1161 ـ اگر در بین نماز به قدری ساكت بماند كه نگویند نماز می خواند نمازش باطل می شود.
مسأله 1162 ـ اگر در بین نماز كاری انجام دهد، یا مدتی ساكت شود و شك كند كه نماز بهم خورده یا نه، نمازش
صحیح است.
دهم ـ از مبطلات نماز خوردن و آشامیدن است، كه اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد كه نگویند نماز
می خواند عمداً باشد یا از روی فراموشی نمازش باطل می شود، ولی كسی كه می خواهد روزه بگیرد اگر پیش از اذان
صبح مشغول به خواندن نماز وتر باشد و تشنه باشد چنانچه بترسد كه اگر نماز را تمام كند صبح شود، در صورتی كه
آب روبروی او در دو سه قدمی باشد می تواند در بین نماز آب بیاشامد اما باید كاری كه نماز را باطل می كند، مثل رو
گرداندن از قبله انجام ندهد.
مسأله 1163 ـ اگر به واسطه خوردن یا آشامیدن عمدی، موالات نماز بهم بخورد یعنی طوری شود كه نگویند
نماز را پشت سر هم می خواند، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1164 ـ اگر در بین نماز، غذائی را كه در دهان یا لای دندانها مانده فرو ببرد، نمازش باطل نمی شود. و نیز
اگر قند یا شكر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود اشكال ندارد.
یازدهم ـ از مبطلات نماز شك در ركعتهای نماز دو ركعتی یا سه ركعتی، یا در دو ركعت اول نمازهای چهار
ركعتی است.
دوازدهم ـ از مبطلات نماز آنست كه ركن نماز را عمداً یاسهواً كم یا زیاد كند، ولكن زیادی تكبیرة الاحرام سهواً
نماز را باطل نمی كند، یا چیزی را كه ركن نیست، عمداً كم یا زیاد نماید.
مسأله 1165 ـ اگر بعد از نماز شك كند كه در بین نماز كاری كه نماز را باطل می كند انجام داده یا نه، نمازش
صحیح است.
اول ـ آنكه در بین نماز یكی از شرطهای آن از بین برود، مثلاً در نماز بفهمد مكانش غصبی است.
دوم ـ آنكه در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی نا چاری، چیزی كه وضو یا غسل را باطل می كند پیش آید، مثلاً
بول از او بیرون آید ولی كسی كه نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری كند، اگر در بین نماز بول یا غائط از او
خارج شود چنانچه به دستوری كه در احكام وضو گفته شد(1) رفتار نماید، نمازش باطل نمی شود و نیز اگر در بین نماز
از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی كه به دستور استحاضه رفتار كرده باشد، نمازش صحیح است.
مسأله 1136 ـ كسی كه بی اختیار خوابش برده، اگر نداند كه در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن، باید نمازش را
دوباره بخواند.
مسأله 1137 ـ اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و شك كند كه بعد از نماز بوده یا در بین نماز، نمازش صحیح
است.
مسأله 1138 ـ اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شك كند كه در سجده آخر نماز است، یا در سجده
شكر، باید آن نماز را دوباره بخواند.
سوم ـ از مبطلات نماز آنست كه مثل بعضی كسانی كه شیعه نیستند دستها را روی هم بگذارد، بنابر احتیاط
واجب.
مسأله 1139 ـ هر گاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد اگر چه مثل آنها نباشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز
را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای كار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را رویهم
بگذارد اشكال ندارد.
چهارم ـ از مبطلات نماز آنست كه بعد از خواندن حمد، آمین بگوید، ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید،
نمازش باطل نمی شود.
پنجم ـ از مبطلات نماز آنست كه عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله كند، یا بطرف راست یا چپ قبله
برگردد، بلكه اگر عمداً به قدری برگردد كه نگویند رو به قبله است، اگر چه به طرف راست یا چپ نرسد، نمازش باطل
است.
مسأله 1140 ـ اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری بگرداند كه بتواند پشت سر را ببیند نمازش باطل است، ولی اگر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ از مسأله 313 تا 321.
سر را كمی بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی شود.
ششم ـ از مبطلات نماز آنست كه عمداً كلمه ای بگوید كه دو حرف یا بیشتر باشد اگر چه معنی هم نداشته باشد،
ولی اگر سهواً بگوید نماز باطل نمی شود.
مسأله 1141 ـ اگر كلمه ای بگوید كه یك حرف دارد، چنانچه آن كلمه معنی داشته باشد مثل(ق) كه در زبان
عرب به معنای این است كه نگهداری كن، چنانچه معنای آنرا بداند و قصد آنرا نماید، نمازش باطل می شود. بلكه اگر
قصد معنای آنرا نكند ولی ملتفت معنای آن باشد، احتیاط واجب آنست كه نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1142 ـ سرفه كردن و آروغ زدن و آه كشیدن در نماز اشكال ندارد ولی گفتن آخ و آه و مانند اینها كه دو
حرف است اگر عمدی باشد، نماز را باطل می كند.
مسأله 1143 ـ اگر كلمه ای را به قصد ذكر بگوید مثلاً بقصد ذكر بگوید: الله اكبر و در موقع گفتن آن ، صدا را بلند
كند كه چیزی را به دیگری بفهماند اشكال ندارد، ولی چنانچه بقصد اینكه چیزی به كسی بفهماند بگوید، اگر چه قصد
ذكر هم داشته باشد نماز باطل می شود.
مسأله 1144 ـ خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سوره ای كه سجده واجب دارد و در احكام جنابت گفته
شد(1) و نیز دعا كردن در نماز اشكال ندارد، ولی احتیاط واجب آنست كه به غیر عربی دعا نكند.
مسأله 1145 ـ اگر چیزی از حمد و سوره و ذكرهای نماز را احتیاطاً چند مرتبه بگوید اشكال ندارد. و همچنین
است اگر عمداً بگوید و به قصد جزئیت نباشد. ولی اگر از روی وسواس چند مرتبه بگوید، نماز باطل می شود.
مسأله 1146 ـ در حال نماز انسان نباید به دیگری سلام كند، و اگر دیگری به او سلام كند، باید همانطور كه او
سلام كرده جواب دهد، مثلاً اگر گفته سلام علیكم در جواب بگوید سلام علیكم.
مسأله 1147 ـ انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی
جواب سلام را به قدری طول دهد كه اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود، چنانچه در نماز باشد نباید
جواب بدهد، و اگر در نماز نباشد جواب دادن واجب نیست.
مسأله 1148 ـ باید جواب سلام را طوری بگوید كه سلام كننده بشنود، ولی اگر سلام كننده كر باشد، چنانچه
انسان بطور معمول جواب او را بدهد كافیست.
مسأله 1149 ـ واجب نیست كه نمازگزار جواب سلام را به قصد دعا بگوید به این معنی كه از خداوند عالم برای
كسی كه سلام كرده سلامتی بخواهد، بلكه به قصد تحیّت هم جایز است.
مسأله 1150 ـ اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز یعنی بچه ای كه خوب و بد را می فهمد به نمازگزار سلام كند،
نمازگزار می تواند بلكه واجب است جواب او را به عنوان رد تحییت بدهد، ولی در جواب سلام زن بگوید، سلام
علیك و كاف را زیر و زبر و پیش ندهد.
مسأله 1151 ـ اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت كرده، ولی نمازش صحیح است.
مسأله 1152 ـ اگر كسی به نمازگزار غلط سلام كند، به طوری كه سلام حساب نشود جواب او واجب نیست.
مسأله 1153 ـ جواب سلام كسی كه از روی مسخره یا شوخی سلام می كند واجب نیست.
مسأله 1154 ـ اگر كسی به عده ای سلام كند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است، ولی اگر یكی از آنان
جواب دهد كافیست.
مسأله 1155 ـ اگر كسی به عده ای سلام كند و كسی كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد،
بازهم جواب سلام او بر آن عده واجب است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ از مسأله 351 ...
مسأله 1156 ـ اگر به عده ای سلام كند و كسی كه بین آنها مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام
كردن به او را هم داشته یا نه، نباید جواب بدهد. و همچنین است اگر بداند قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب
سلام را بدهد، اما اگر بداند كه قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد باید جواب او را بگوید.
مسأله 1157 ـ سلام كردن مستحب است، و خیلی سفارش شده است كه سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و
كوچكتر به بزرگتر سلام كند.
1158 ـ اگر دو نفر با هم به یكدیگر سلام كنند، بر هر یك واجب است جواب سلام دیگری را بدهد.
1159 ـ در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید مثلاً اگر كسی گفت سلام علیكم در
جواب بگوید سلام علیكم و رحمة الله.
هفتم ـ از مبطلات نماز خنده با صدا است چه عمدی و چه اضطراری و اما چنانچه سهواً با صدا بخندد، نمازش
اشكال ندارد مگر آنكه از صورت نماز خارج شود، و همچنین لبخند نماز را باطل نمی كند.
مسأله 1160 ـ اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالتش تغییر كند، مثلاً رنگش سرخ شود، بنابر احتیاط
مستحب باید نمازش را دوباره بخواند، مگر آنكه از صورت نماز خارج شود كه واجب است نمازش را دوباره بخواند.
هشتم ـ از مبطلات نماز آنست كه برای كار دنیا عمداً با صدا گریه كند. و احتیاط واجب آنست كه برای كار دنیا
بی صدا هم گریه نكند، ولی اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه كند، آهسته باشد یا بلند اشكال ندارد، بلكه از بهترین
اعمال است.
نهم ـ از مبطلات نماز كاریست كه صورت نماز را بهم بزند مثل دست زدن و به هوا پریدن و مانند اینها كم باشد یا
زیاد، عمداً باشد یا از روی فراموشی، ولی كاری كه صورت نماز را بهم نزند مثل اشاره كردن با دست اشكال ندارد.
مسأله 1161 ـ اگر در بین نماز به قدری ساكت بماند كه نگویند نماز می خواند نمازش باطل می شود.
مسأله 1162 ـ اگر در بین نماز كاری انجام دهد، یا مدتی ساكت شود و شك كند كه نماز بهم خورده یا نه، نمازش
صحیح است.
دهم ـ از مبطلات نماز خوردن و آشامیدن است، كه اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد كه نگویند نماز
می خواند عمداً باشد یا از روی فراموشی نمازش باطل می شود، ولی كسی كه می خواهد روزه بگیرد اگر پیش از اذان
صبح مشغول به خواندن نماز وتر باشد و تشنه باشد چنانچه بترسد كه اگر نماز را تمام كند صبح شود، در صورتی كه
آب روبروی او در دو سه قدمی باشد می تواند در بین نماز آب بیاشامد اما باید كاری كه نماز را باطل می كند، مثل رو
گرداندن از قبله انجام ندهد.
مسأله 1163 ـ اگر به واسطه خوردن یا آشامیدن عمدی، موالات نماز بهم بخورد یعنی طوری شود كه نگویند
نماز را پشت سر هم می خواند، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1164 ـ اگر در بین نماز، غذائی را كه در دهان یا لای دندانها مانده فرو ببرد، نمازش باطل نمی شود. و نیز
اگر قند یا شكر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود اشكال ندارد.
یازدهم ـ از مبطلات نماز شك در ركعتهای نماز دو ركعتی یا سه ركعتی، یا در دو ركعت اول نمازهای چهار
ركعتی است.
دوازدهم ـ از مبطلات نماز آنست كه ركن نماز را عمداً یاسهواً كم یا زیاد كند، ولكن زیادی تكبیرة الاحرام سهواً
نماز را باطل نمی كند، یا چیزی را كه ركن نیست، عمداً كم یا زیاد نماید.
مسأله 1165 ـ اگر بعد از نماز شك كند كه در بین نماز كاری كه نماز را باطل می كند انجام داده یا نه، نمازش
صحیح است.